توسعه پایدار چیست ؟

توسعه پایدار، ترکیبی از دو واژه است :

الف – پایداری که تعریف های زیادی از پایداری وجود دارد اما دو تعریف زیر ماهیت این واژه را روشن می کند : ۱): ارتقای کیفیت زندگی، ضمن درنظرگرفتن ظرفیت تحمل محیط زیست و ۲)-پاسخگویی به نیازهای نسل حاضربدون آنکه توانایی و امکان های نسل های آینده برای تأمین نیازهای شان محدود شود.

ب-  توسعه که مفهوم توسعه در برابر رشد قرار می گیرد. توسعه یک امر کیفی را تشخّص می کند و می توان آن را معادل با افزایش کیفیت زندگی دانست که مسئله هایی مانند بهداشت، آموزش، رفاه و غیره را در بر دارد.

توسعه پایدار توسعه‌اى است که نیازهای نسل حاضر را بدون به خطر انداختن توانایی نسل های آینده برای رفع نیازهای خود تأمین کند. این توسعه نیاز به رویکرد برنامه ریزی محیط زیستی دارد که در آن، در همه ی سطح های مجاز از توسعه ی پایدار نگهداری شود.

نظریه توسعه پایدار شهری به موضوعاتی نظیر جلوگیری از آلودگی های محیط شهری و ناحیه ای، کاهش ظرفیت های تولید محیط محلی ناحیه ای و ملی، حمایت از بازیافت ها ، نبود حمایت از توسعه های زیان آور و از بین بردن شکاف میان فقیر و غنی می پردازد. از ویژگی‌های توسعه پایدار می‌توان به توسعه‌یافتگی، سلامت محیط زیست و انعطاف‌پذیری اشاره کرد.

هرچند این روزها بسیاری از دولت مردان و فعالان محیط زیستی به دنبال رسیدن به توسعه پایدار هستند، اما برخی دیگر از فعالان این گزینه را برای حفظ محیط زیست کافی نمی‌دانند.آنها معتقدند با توجه به روند استفاده از منابع تمام شونده و از بین بردن منابع در جهان واژه “توسعه پایدار” مناسب نیست و باید از لفظ جایگزینی چون “پایداری توسعه” استفاده کرد. در مفهوم توسعه پایدار، تمرکز بر مفهوم توسعه است اما پایداری توسعه، متضمن تمرکز بر چند و چون پایداری است و پایداری با ثبات، مستلزم استفاده از منابع طبیعی به نحوی است که این منابع به نسل های آتی نیز انتقال پیدا کند.  

سازمان ملل متحد برای رسیدن به اهداف توسعه ی پایدار، ۱۷ هدف کلان را تعیین و تصویب نموده است. بر اساس این اهداف، از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۳۰، کلیه ی کشورهای عضو سازمان ملل باید تلاش نمایند که به اهداف و شاخص های توسعه ی پایدار با همکاری و تعامل یکدیگر درسه سطح ملی، منطقه ای وبین المللی دست یابند.

خلاصه ای از اهداف ۱۷ گانه اصلی سند توسعه پایدار و برخی از اهداف زیر مجموعه آن:

1. پایان دادن به فقر در تمامی اشکال آن در همه جا (ایجاد نظام حمایتی، نصف کرن فقرا، حذف فقر مطلق)
2. پایان دادن به گرسنگی، دستیابی به امنیت غذایی و بهبود تغذیه و ترویج کشاورزی پایدار (به ویژه تغذیه نوزادان ، آموزش کشاورزی، گسترش ژنتیک غذایی و کشاورزی)
3. تضمین زندگی سالم و ترویج رفاه برای همه در تمام سنین (کاهش مرگ و میر نوزادان و مادران ، کاهش مصرف مواد مخدر و دخانیات، واکسیتاسیون و مبارزه با بیماری های همه گیر و مهلک)
4. تضمین کیفیت آموزش فراگیر و عادلانه و ایجاد فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه (آموزش تا دیپلم، گسترش تحصیلات دانشگاهی و فنی حرفه ای برای همه و بدون تبعیض جنسیتی)
5. دستیابی به تساوی جنسیتی و توانمند سازی تمام زنان و دختران (ریشه کنی و مبارزه با قاچاق دختران و سواستفاده جنسی، بهره کشی کاری به رسمیت شناختن کار زنان در مجلس، کودکان کار، ازدواج در سنین پایین و …)
6. تضمین در دسترس بودن و مدیریت پایدار آب و فاضلاب برای همه (دسترسی به آب آشامیدنی ، احیای تالاب ها ، دفع فاضلاب و …)
7. تضمین دسترسی به انرژی ارزان قیمت، قابل اعتماد، پایدار و مدرن برای همه (گسترش انرژی های تجدید پذیر و بهره ور و …)
8. ترویج رشد فراگیر و پایدار اقتصادی، اشتغال کامل و مولد و شغل مناسب برای همه (رساندن رشد اقتصادی اعضا به هفت درصد، تضمین اشتغال پایدار، حمایت از کارآفرینی، افزایش بهره وری و … )
9. ایجاد زیرساخت انعطاف پذیر، ترویج صنعتی سازی فراگیر و پایدار و تقویت نوآوری (ایجاد زیر ساخت پایدار وصنعتی شدن ، حفظ محیط زیست متناسب با صنعت روز و …)
10. کاهش نابرابری در درون و میان کشورها (کاهش فقر ، کمک های مالی و …)
11. تبدیل شهرها و سکونت گاه های انسانی به مکان های همه شمول، مقاوم و پایدار (تهیه مسکن برای همه حصوصا اقشار کم درآمد، گسترش حمل و نقل برای همه خصوصا زنان و کودکان و معلولان، کاهش اثرات بلایای طبیعی، حفظ میراث فرهنگی و …)
12. تضمین الگوی تولید و مصرف پایدار (مدیریت مصرف غذایی و سوخت و انرژی، بازیافت زباله هاو …)
13. اقدام فوری برای مبارزه با تغییرات آب و هواو اثرات آن (با اختصاص صد میلیارد دلار امریکا)
14. حفظ و استفاده پایدار از اقیانوسها، دریاها و منابع دریایی برای توسعه (جلوگیری از صید بی رویه ، مبارزه با آلودگی دریایی واسیدی شدن دریاها و …)
15. حفاظت، بازیابی و ترویج استفاده پایدار از اکوسیستم های زمینی، مدیریت پایدار جنگل ها، مبارزه با بیابان زایی، متوقف و معکوس نمودن فرسایش زمین و توقف از بین بردن تنوع زیستی (احیای جنگل، کاهش تخریب زیستگاهای طبیعی ، مبارزه با صید غیر قانونی گونه های حفلظت شده و …)
16. ترویج جوامع صلح طلب و فراگیر برای توسعه پایدار، دسترسی به عدالت برای همه و ایجاد نهادهای موثر، پاسخگو و فراگیر در تمام سطوح (کاهش خشونت، مبارزه با استثمار کودکان، مبارزه با جرائم سازمان یافته، شفافیت ، مبارزه با تروریسم ، ایجاد نظام دسترسی آزاد اطلاعاتی و …)
17. تقویت ابزارهای اجرایی و احیای مشارکت جهانی برای توسعه پایدار (گسترش مالیات، انتقال تکنولوژی و سرمایه و اختصاص ۰.۷ درصد از درآمد ناخالص ملی کشورهای توسعه یافته به کشورهای کمتر توسعه یافته و …)