ظرفیت زیستی شهر
در تعریف ظرفیت قابل تحمل یا ظرفیت برد آمده است : حداکثر تعداد افراد یک گونه و یا حداکثر جمعیتی که محیط قادر به تامین آن باشد بدون آنکه ظرفیت محیط برای تامین آینده ی گونه ی مورد نظر کاهش یابد؛ در واقع پایداری بهره برداری از منابع به سطح برداشت از منابع بستگی دارد، مفهوم پایداری ریشه در یک اصل اکولوژیک دارد. بر اساس این اصل، اگر در هر محیطی به اندازه توان طبیعی تولید محیط زیست، بهره برداری یا بهره وری انجام شود، اصل سرمایه (منابع اکولوژیک) به طور پایدار باقی می ماند. اگرچه با توجه به مشکلاتی که جوامع بشری در رابطه با مسایل محیط زیست با آن روبرو هستند واژه هایی چون ظرفیت قابل تحمل یا ظرفیت برد، پایداری و توسعه پایدار زیاد مورد استفاده قرار می گیرند اما پیدا کردن راه هایی برای تعیین دقیق و کاربردی هر یک از این موارد کار ساده ای نیست. مفهوم ردپای اکولوژیک با بررسی ظرفیت زیستی منطقه و مقایسه آن با میزان تاثیر هر فرد بر محیط زیست، گامی مهم در جهت کمی سازی ظرفیت برد محسوب می شود. مقایسه میان رد پای زیستی و ظرفیت زیستی هر کشور یا منطقه مشخص می کند که آیا سرمایه های طبیعی موجود برای حمایت از تولید و مصرف کافی خواهد بود یا خیر! می توان گفت ردپای زیستی نمایش آن چیزیست که هست و رهنمونی به سوی آنچه باید باشد.
ظرفیت زیسـتی، نـواحی زمـین حاصـلخیزی اسـت کـه برای تولید منابع و جذب پسماند وجود دارد. ظرفیت زیستی یک معیـار بـرای اندازه گیری میـزان زمین حاصلخیز موجود و توانایی این مناطق برای تولید محصولات کشاورزی، علف، چوب، ماهی و همچنین جذب پسماند مانند زباله ها و دی اکسید کربن و … میباشد. ظرفیت زیستی بـا دو عامـل تعیـین مـی شود: پهنه های آبی و خاکی بهره ور و مقدار حاصلخیزی آن پهنه ها که با معیار میزان بازده برای هـر هکتار اندازه گیری میشوند. بـرای آزمـون پایـداری منطقـه ای، نیاز است تا ظرفیت زیستی نیز برآورد شود.
با توجه به آمارهای موجود سرانه رد پای زیستی ایران با عدد ۲٫۶۸ ، تقریبا برابر با متوسط رد پای زیستی جهان است اما در مقایسه با قاره آسیا با سرانه جای پای ۱٫۸، ایران جای پای بزرگتری نسبت به کشورهای قاره آسیا دارد. از طرف دیگر سرانه ظرفیت زیستی ایران ۰٫۸ هکتار است. با مقایسه سرانه ظرفیت زیستی و سرانه رد پای زیستی ایران پی میبریم که رد پای زیستی ایران بزرگتر از سرانه زیستی اش میباشد که این امر نشاندهنده مصرف بیش از حد از منابع و وابستگی به منابع دیگر مناطق جهان برای تامین نیازهای اکولوژیک ساکنان است.
با توجه به نتـایج سـنجش پایـداری توسـعه، تمـامی استان های ایران دارای ناپایداری اکولوژیک بوده و درایـن بین اسـتان های اصـفهان، قـم و تهـران بـالاترین ناپایداری را دارند.
برنامه ریزی برای کاهش استفاده از سوخت های فسیلی و رو آوردن به انرژی های نو از مهمترین راهکارها برای کاهش جای پای استان های ایران قلمداد می شود و می تواند به بهبود پایداری توسعه استانها کمک کند. قاعدتاً پیش از تمام این موارد باید، حفاظت از عرصه های منـابع طبیعـی موجـود اعـم از جنگل ها و مراتـع، در اولویت قرار گیرد تا ابتدا ظرفیت های موجود زیستی استان ها پایدار مانده و در ادامه با برنامـه ریزی مناسب، تلاش برای بهبود پتانسیل های موجود به انجام برسد.